Sprzedam ziemię, kupię ziemię rolną, czyli ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego

Obrót ziemią rolną jest ograniczony generalnie tylko do środowiska rolniczego. To efekt zaostrzenia przez PiS przepisów o ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Agrokonsument.pl

W czerwcu 2019 roku PiS zmienił zapisy dotychczasowej ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (tzw. UKUR). Stosuje się je do nabycia:

• użytkowania wieczystego nieruchomości rolnej albo udziału w użytkowaniu wieczystym nieruchomości rolnej;
• udziału we współwłasności nieruchomości rolnej;
• gospodarstwa rolnego.

Jakie perspektywy dla europejskiego rolnictwa na 2023-35? Raport DG AGRI: rolniku, szykuj się na zmiany!

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa kontroluje obrót ziemią rolną

Głównym decydentem w zakresie decyzji odnośnie ziemi jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Powstał na bazie dawnej Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR). KOWR jest ustawowo zobowiązany do realizacji przepisów wynikających z UKUR, m.in.:

• rozpatrywania wniosków i wydawania decyzji administracyjnych na nabycie nieruchomości rolnych;
• wykonywania prawa pierwokupu oraz prawa nabycia nieruchomości rolnych;
• wykonywania prawa pierwokupu oraz prawa nabycia udziałów i akcji spółek kapitałowych będących właścicielami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha;
• rozpatrywania wniosków i wydawania decyzji administracyjnych na zbycie lub oddanie w posiadanie innym podmiotom nabytych nieruchomości rolnych przed upływem okresu 5 lat;
• sprawowania nadzoru nad spełnianiem zobowiązań ustawowych przez nabywców nieruchomości rolnych.

Zarabiaj na ekoschematach: kombajn musi dobrze ciąć słomę

Kto może kupić ziemię rolną w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego?

Redakcja Agrokonsument.pl otrzymuje zapytania, kto w obrocie prywatnym może kupić ziemię rolną?

Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny. No, chyba że UKUR stanowi inaczej. Jest cała lista odstępstw. Można je prześledzić w tekście ustawy. W obrocie prywatnym najważniejsze jest, że przepisy nie dotyczą nabycia nieruchomości rolnej przez osobę bliską zbywcy.

Za „osobę bliską” ustawa uznaje:

• zstępnych,
• wstępnych,
• rodzeństwo,
• dzieci rodzeństwa,
• rodzeństwo rodziców,
• małżonka,
• osoby przysposabiające i przysposobione oraz pasierbów.

Po nabyciu nieruchomości łączna powierzchnia gruntów nabywcy nie może przekroczyć 300 ha użytków rolnych.

Adam Lipiński: urządzenia Riela Polska solidnie wykonane

Rolnik indywidualny a ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego

Co oznacza definicja rolnika indywidualnego?

Rolnik indywidualny to osoba fizyczna:

• będąca właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha;
• posiada kwalifikacje rolnicze;
• co najmniej od 5 lat zamieszkująca w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i
• prowadzi przez ten okres osobiście to gospodarstwo.

Do powyższego okresu zalicza się okres zamieszkiwania w innej gminie bezpośrednio poprzedzający zmianę miejsca zamieszkania. Warunek: jeżeli w gminie tej jest albo była położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa rolnego.

Polskie prawo nawozowe w pigułce cz. 3: wcześniejsze stosowanie nawozów

Nieruchomość rolna

Co to jest „nieruchomość rolna?”. To nieruchomość rolną w rozumieniu Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 461 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie. Chodzi o  produkcję roślinną i zwierzęcą, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego nie stosuje się do nieruchomości rolnych:

• o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha;
• będących drogami wewnętrznymi;
• w których grunty, oznaczone w ewidencji gruntów i budynków jako grunty pod stawami, stanowią co najmniej 70% powierzchni nieruchomości;
• wchodzących w skład Zasobu Własności Skarbu Państwa;
• sprzedanych na podstawie art. 42 ust. 1 lub 6 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa;
• gruntów rolnych zabudowanych o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha. Warunek: w dniu 30.04.2016 r. zajęte były pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane obecnie do produkcji rolniczej. Do tego dochodzą grunty do nich przyległe umożliwiającymi ich właściwe wykorzystanie oraz zajętymi na urządzenie ogródka przydomowego. Warunek: jeżeli grunty te tworzą zorganizowaną całość gospodarczą oraz nie zostały wyłączone z produkcji rolnej w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o  ochronie gruntów rolnych i leśnych;
• które w dniu 30.04.2016 r., w ostatecznych decyzjach o warunkach zabudowy i  zagospodarowania terenu przeznaczone są (w całości) na cele inne niż rolne (np. budownictwo mieszkaniowe).
• nabycia nieruchomości rolnej do Zasobu, o którym mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości.

Brona wirnikowa czy talerzowa: specjalistyczna agrotechnika Poettinger

UKUR a miasta

Ponadto ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego nie stosuje się do nieruchomości rolnych położonych w granicach administracyjnych miast. Zastrzeżenie to art. 9a ww. ustawy, jeżeli w stosunku do tych nieruchomości została podjęta:

• uchwała o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej (lub towarzyszącej) w rozumieniu ustawy z 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących lub
• zbycie następuje w celu realizacji inwestycji mieszkaniowej lub inwestycji towarzyszącej.

Bezpieczeństwo żywnościowe: Food Security – the future of agriculture w Berlinie cz. 1

Kwalifikacje rolnicze a ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego uważa się, że osoba fizyczna ma kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała:

• wykształcenie rolnicze lub
• tytuł kwalifikacyjny i ma co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
• wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ma co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie.
• szerzej o tym czytaj kwalifikacje rolnicze,

Dowody potwierdzające posiadanie kwalifikacji rolniczych.

Staż pracy w rolnictwie a ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego

Za staż pracy, uznaje się okres, w którym osoba fizyczna:

• podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników, lub
• prowadziła działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym min. 1 ha stanowiącym jej własność, lub
• użytkowanie wieczyste, samoistne posiadanie lub dzierżawę,
• była zatrudniona w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, wykonując pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej, lub
• wykonywała pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej w charakterze członka spółdzielni produkcji rolnej, lub
• odbyła staż, o którym mowa w art. 53 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, obejmujący wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej;
• pracowała w indywidualnym gospodarstwie rolnym – okres pracy potwierdzony zaświadczeniem wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.

dr Piotr Łuczak

Artykuł nie stanowi porady prawnej – swój przypadek skonsultuj ze specjalistą.

Konferencja: rozwój współpracy producentów rolnych w ramach łańcucha wartości