Bezumowne użytkowanie gruntu: jak pozbyć się natręta?

Temat bezumownego użytkowania gruntu najczęściej pojawiał się na gruntach Agencji Nieruchomości Rolnych – obecnie KOWR. Zdarza się też na nieruchomościach prywatnych. Jak pozbyć się bezumownego ze swego pola?

Wezwać barczystych chłopaków i usunąć bezumownego siłą? Zastraszać użyciem siły? Nic z tych rzeczy! Pamiętaj:

• wprawdzie WŁAŚCICIEL nieruchomości jak najbardziej jest chroniony przez przepisy, ale
• ten, który użytkuje jego grunt w trakcie biegu terminu wypowiedzenia umowy dzierżawy lub użytkujący ziemię bezumownie w pewnych sytuacjach – również chroniony jest przez prawo.

Naruszenie tych praw przez właściciela może go słono kosztować. Dlatego trzeba postępować racjonalnie i nie podejmować samowolnych działań. Niezależnie od bezwzględnego uprawnienia właściciela każdej nieruchomości do jej posiadania i władania nią, działania właściciela nie mogą naruszać praw podmiotu bezumownie korzystającego z nieruchomości.

Bezumownemu użytkownikowi przysługują uprawnienia związane z ochroną posiadania oraz roszczenie o naprawienie szkody powstałej w konsekwencji naruszenia posiadania. Te roszczenia aktualizują się, gdy właściciel samowolnie próbuje odebrać zajęty bezumownie teren.

Bezumowny na dzierżawie

Jeśli posiadacz gruntu zamierza wypowiedzieć komuś umowę dzierżawy, musi pamiętać, że obowiązują go terminy. Dopiero po upływie nich dzierżawca może opuścić grunt:

• w przypadku braku odmiennej umowy, dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego (w przypadku umów zawartych na czas nieokreślony);
• umowa dzierżawy zawarta na czas określony może być wypowiedziana, ale wyłącznie wówczas, gdy taka możliwość przewidziana została w jej treści – właściciel musi odczekać okres biegu wypowiedzenia lub czas do końca terminu obowiązywania umowy.

Właściciel nie ma prawa przejąć gruntu wcześniej bez zgody dzierżawcy, inaczej naraża się z jego strony na roszczenia odszkodowawcze.

Bezwzględny zakaz naruszenia posiadania

Jeśli wejdziesz na swoje, ale w czasie cudzego władania – naruszasz granice cudzego władztwa. Uwaga: przepis przewiduje bezwzględny zakaz naruszania posiadania, przy czym odnosi się to do:

• każdego posiadania, tak samoistnego jak i zależnego;
• zarówno w dobrej, jak i w złej wierze;
• a także posiadania zgodnego z prawem i nieodpowiadającego prawu;
• niewadliwego oraz nabytego w sposób wadliwy (samowolnie wbrew woli dotychczasowego posiadacza).

Zakaz naruszania posiadania obowiązuje każdego, zarówno osobę trzecią, jak i uprawnionego. Oznacza to, że nawet właścicielowi nie wolno samowolnie naruszać posiadania wykonywanego bezprawnie przez inną osobę względem jego rzeczy.

To może wkurzyć, że Ty – właściciel – nie możesz wkroczyć na swój grunt, którego nie chce Ci oddać dzierżawca.

Co możesz wtedy zrobić?

Już milion hektarów rzepaku w Polsce

Prawo posiadacza, prawo własności

Gdy bezumowny używa Twoją własność, możesz domagać się od osoby naruszającej prawo zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
Przysługuje Tobie także prawo wystąpienia do sądu z roszczeniem o wydanie gruntu. Tylko wyrok sądowy uprawniać będzie bezumownego do pozbycia się niechcianego użytkownika.

Czekać bezczynnie, gdy biorą Twoją własność?

W Agrokonsument.pl wyjaśniamy, że nie jest też do końca tak, że właściciel jest bezbronny w sytuacji, gdy ktoś wchodzi na jego teren i zaczyna z niego korzystać. Prawo dopuszcza, aby pokrzywdzony przywrócił naruszone posiadanie – o ile będzie działał „niezwłocznie”, tj. w krótkim czasie po utracie posiadania.

Należy wskazać, że zastosowanie dozwolonej samopomocy lub obrony koniecznej jest zasadniczo wykluczone w wypadku naruszeń o charakterze trwałym, które nie ustają, a ich odparcie nie byłoby możliwe bez stosowania przemocy wobec osób.
Warto pamiętać, że dokonywane z przekroczeniem dozwolonej samopomocy „odbieranie swojej rzeczy” posiadaczowi przez osobę uprawnioną z tytułu prawa podmiotowego, bez wykorzystania drogi sądowej, jest samowolnym naruszeniem cudzego posiadania.

Opr. na podstawie tekstu „Gospodarowanie na cudzym gruncie”  autorstwa mec. Łukasza Opalińskiego.

Obawa przed fiskusem: jak zwiększyć bezpieczeństwo rozliczeń podatkowych?

Artykuł nie stanowi porady prawnej – swój przypadek skonsultuj ze specjalistą.