Międzyplon: niedoceniona podstawa zdrowej gleby
Profesjonalny rolnik będzie wykorzystywał międzyplon do budowy zdrowej gleby. Uprawa międzyplonu ma duże znaczenie ze względu na zwiększanie biologicznej aktywności, odbudowę próchnicy i żyzności gleby.
Zmiany klimatu i związane z nimi coraz częściej występujące zjawiska, takie jak susze czy ulewne deszcze, stawiają przed rolnikami duże wyzwania. Jak chronić swoje uprawy i nie tracić plonów?
Zdrowa gleba odporna na skutki zmian klimatu ma coraz większe znaczenie dla zachowania opłacalności upraw. Stąd wzrost zainteresowania rolnictwem regeneratywnym.
Rolnictwo regeneratywne polega na wdrażaniu w gospodarstwie rolnym praktyk, które służą naturalnej regeneracji gleby i jej uzdrowieniu.
Praktyki regeneratywne a fizyka i chemia gleby
Rolnictwo regeneracyjne zwiększa żyzność i odporność gleby na trudne warunki atmosferyczne. Promotorem rolnictwa regeneratywnego w Polsce jest Fundacja Rozwoju Rolnictwa Terra Nostra, która we współpracy EIT Food – wiodącą europejską inicjatywą w zakresie innowacji w dziedzinie żywności – realizują program Rewolucja Regeneratywna w Rolnictwie.
W ramach Programu Fundacja wspiera rolników w przejściu na rolnictwo regeneratywne, ukazując korzyści ze stosowania zintegrowanych praktyk regeneratywnych w gospodarstwie.
Jedną z praktyk stosowanych w ramach rolnictwa regeneratywnego są międzyplony.
Rolnictwo regeneratywne: Fundacja Rozwoju Rolnictwa Terra Nostra zaprasza na szkolenia
Dlaczego międzyplon?
Międzyplon (poplon) to rośliny uprawiane między dwoma plonami głównymi. Międzyplony przeznaczone są zazwyczaj na zielonkę, siano, kiszonkę, a także jako zielony nawóz. Uprawa międzyplonu ma duże znaczenie ze względu na zwiększanie biologicznej aktywności, odbudowę próchnicy i żyzności gleby.
Uprawa monokulturowa powoduje bowiem, że w dłuższej perspektywie stan jakości gleby będzie się powoli pogarszać. To w konsekwencji spowoduje wzrost nakładów finansowych w gospodarstwie rolnym i pogorszenie jakości upraw.
Niestety, w mentalności większości rolników, międzyplony rzekomo:
- wykorzystują resztki dostępnej po żniwach wody;
- opóźniają termin wysiewu roślin uprawianych w plonie głównym;
- utrudniają wykonanie poprawnej uprawy przedsiewnej;
- pogarszają wschody roślin.
W rzeczywistości jest wręcz przeciwnie. Poprawnie dobrane mieszanki gatunkowe międzyplonu:
- poprawiają strukturę gleby zmniejszając zagęszczenie;
- stanowią źródło organicznych form azotu;
- akumulują składniki pokarmowe;
- ograniczają ich wymywanie z gleby ograniczając zanieczyszczanie wód gruntowych.
Zgromadzone w roślinach składniki pokarmowe są następnie uwalniane w procesie mineralizacji i udostępniane roślinom następczym oraz:
- ograniczają erozję wodną i wietrzną;
- poprawiają bilans materii organicznej.
Dzięki międzyplonom wydłuża się okres pozostawania okrywy roślinnej w polu, to z kolei sprawia, że rośliny pochłaniają CO2 przez kolejne nawet 4 miesiące w roku.
Odpowiednio dobrane mieszanki działają jak głęboka uprawa, działają fitosanitarnie, wzbogacając glebę w azot pobierany z atmosfery itd.
Mogą być uprawiane w celu podnoszenia zawartości próchnicy (do uzyskania pełnej dojrzałości) lub na zielony nawóz w celu szybkiego udostępniania składników pokarmowych roślinom w plonie głównym.
Skład gatunkowy międzyplonów powinien obejmować gatunki: głęboko korzeniące; wytwarzające wysoki plon biomasy; wiążące azot z atmosfery.
Kilka gatunków na międzyplon
Dlaczego warto wysiewać mieszanki międzyplonowe składające się kilku gatunków? Różne gatunki roślin w mieszance międzyplonowej w różny sposób oddziałują na glebę i rośliny następcze. Wynika to z ich właściwości takich jak budowa i biologia, tempo wzrostu czy skład chemiczny.
Różne gatunki mają różne struktury korzeni, które przerastają różne warstwy gleby, a także uwalniają różnorodne substancje (wydzieliny korzeniowe), które organizmy glebowe wykorzystują jako pokarm. Gatunki z różnych grup roślin wzbogacają ekosystem pól oraz pełnią różne funkcje w środowisku.
Na przykład rośliny bobowate wiążą azot i wprowadzają go do gleby. W konsekwencji, może być on dostępny dla kolejnych upraw w plonie głównym.
Gatunki kapustowate skutecznie wychwytują azot nie pobrany przez rośliny plonu głównego i uwalniany w procesie mineralizacji, rozluźniają glebę i wcześnie dostarczają pożytek dla zapylaczy i pożytecznych owadów.
Różne gatunki dostarczają również do gleby resztki roślinne różnej ilości i jakości. Zazwyczaj mieszanki wielogatunkowe lepiej wykorzystują stanowisko. Mogą produkować więcej biomasy na jednostkę powierzchni w zróżnicowanych warunkach pogodowych i glebowych, niż pojedyncze zasiewy.
Obecność na polu wielu różnych gatunków roślin o różnym składzie chemicznym i biologii, różnych wysiękach korzeniowych i strukturze masy korzeniowej wpływa na rozwój bioróżnorodnej populacji organizmów glebowych. W tym dżdżownic czy mikroorganizmów i poprawia aktywność gleby.
Większa aktywność różnych organizmów glebowych w obecności zróżnicowanych chemicznie resztek organicznych międzyplonu przyczynia się do zwiększania zawartości węgla w glebie i poprawy struktury gleb.
Aktywność organizmów glebowych przyczynia się do dostarczania roślinom dostępnych form składników odżywczych pochodzących z biomasy międzyplonu oraz uruchamianych z frakcji mineralnej i organicznej gleb, co korzystnie wpływa na plonowanie.
Czy coś grozi za przekroczenie 300 ha? Gospodarstwo rodzinne cz. 1
Siej międzyplony i już!
Poplony oferują mnóstwo korzyści w perspektywie krótko- jak i długoterminowej. Ze względu na swój pozytywny wpływ na zdrowie gleby, stosowanie poplonów to jedna z podstaw kodeksu dobrych praktyk rolniczych – podstawy rolnictwa regeneratywnego.
Przydatne informacje nt. pozostałych praktyk rolnictwa regeneratywnego są dostępne na stronie Fundacji Rozwoju Rolnictwa Terra Nostra. Kliknij tutaj.
Inne artykuły na temat rolnictwa regeneratywnego:
Czas na rolnictwo regeneratywne
Szkolenia z rolnictwa regeneratywnego
