Ile kosztuje przekazanie gospodarstwa rolnego?

Jak uniknąć płacenia nadmiernych podatków przy przekazaniu gospodarstwa rolnego? W Agrokonsument.pl omawiamy kwestię darowizny lub sprzedaży. Czytaj tekst Wojciecha Lignowskiego z Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

Przekazanie gospodarstwa trzeba rozpatrzyć pod kątem ustaw o poszczególnych podatkach:

• dochodowym od osób fizycznych;
• od czynności cywilnoprawnych;
• od spadków i darowizn;
• rolnym.

Przekazanie gospodarstwa a podatek dochodowy

Przychód ze sprzedaży nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podatek ten ciążyłby na osobach uzyskujących przychód ze zbycia nieruchomości, a więc na rodzicach. Jednakże ustawa o PIT w art. 21 zwalnia od podatku przychody uzyskane z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Zwolnienie to nie przysługuje, w razie gdyby sprzedane grunty w związku z tą transakcją utraciły charakter rolny.
W omawianym przypadku nabyte gospodarstwo nadal wykorzystywane będzie zgodnie z jego dotychczasowym przeznaczeniem. Jego sprzedaż nie wywoła skutków podatkowych na gruncie ustawy o PIT.

Podobny skutek, a właściwie jego brak, wywoła ewentualna darowizna gospodarstwa, albowiem czynność ta nie stanowi źródła przychodu w myśl ustawy o PIT.

https://agrokonsument.pl/ministrowie-rolnictwa-g7-razem-dla-ukrainy-i-swiata/

Przekazanie gospodarstwa a podatek od czynności cywilnoprawnych

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych (pcc) opodatkowuje umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Z obowiązku opodatkowania czynności pcc zwalnia się:

• sprzedaż, w wyniku której następuje przeniesienie własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi;
• ze zwolnienia wyłącza się jedynie budynki mieszkalne lub ich części położone na obszarze miast.

Uwaga: nabyte grunty stanowić mają gospodarstwo rolne albo utworzą gospodarstwo rolne. Mogą też wejść w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy.

Sprzedaż gospodarstwa rolnego, które w całości położone jest poza granicami miasta, wyłączone jest z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Także darowizna gospodarstwa rolnego nie pociąga za sobą konieczności opłaty pcc.

Przekazanie gospodarstwa obcym a podatek od spadków i darowizn

Sprzedaż gospodarstwa rolnego – jako sprzedaż – nie będzie objęta podatkiem od spadków i darowizn (psd). Inaczej rzecz się przedstawia sytuacja, gdyby gospodarstwo darowano, co podlega podatkowi od spadków i darowizn (art. 1).

Darowanie nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od darowizny. Od zasady tej przewidziano jednak pewne odstępstwa.

• Zwalnia się od podatku nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi. Warunek: w chwili nabycia ta nieruchomość stanowić ma gospodarstwo rolne lub jego część albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy.
• Darowane gospodarstwo musi być prowadzone przez obdarowanego jeszcze przez okres co najmniej 5 lat od dnia darowania.

Omawiane zwolnienie podatkowe nie dotyczy jednak:

• budynków mieszkalnych;
• budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub
• specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym;
• urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, takich jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców.

A jeśli w skład darowanego gospodarstwa rolnego lub jego części będzie wchodził np. dom? Wówczas opodatkowana zostanie wartość darowanego domu. Pozostała część darowizny pozostanie nieobjęta podatkiem.

Zwolnione są z podatku od darowizn i nabyte z rolnika pojazdy i maszyny rolnicze oraz części do nich. Darowane pojazdy i maszyny rolnicze nie mogą zostać sprzedane lub darowane osobom trzecim przez 3 lata.

Powyższe zwolnienia w ramach ustawy o psd dotyczą sytuacji, gdy stronami darowizny nie są osoby spokrewnione ze sobą.

https://agrokonsument.pl/zboza-podstawowe-powierzchnia-zbiory-polska-2021/

Przekazanie gospodarstwa rodzinie a podatek od spadków i darowizn

Przepisy o psd (art. 4a) zwalniają od podatku:

• małżonka,
• zstępnych (dzieci, wnuki),
• wstępnych (rodzice, dziadkowie),
• pasierba,
• rodzeństwo,
• ojczyma i macochę,

O darowiźnie trzeba powiadomić urząd skarbowy. Gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego nie trzeba informować fiskusa.

Darowizna gospodarstwa rolnego pomiędzy rodzicami a synem nie rodzi konieczności opłaty podatku od spadków i darowizn.

Przekazanie gospodarstwa a podatek rolny

Co z podatkiem rolnym, przy darowiźnie lub sprzedaży gospodarstwa rolnego?

Sama sprzedaż albo darowizna nie powoduje obowiązku zapłaty podatku rolnego.
Różnica powstaje przy zwolnieniu od podatku rolnego. Od tego podatku zwalnia się grunty:

• przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub
• powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha. Tu grunty muszą być nabyte w drodze umowy sprzedaży.

Kupujący grunty rolne, od których należny jest podatek, będzie miał prawo skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Nie obejmuje to:

• małżonka;
• krewnego w linii prostej lub
• pasierba, zięcia lub synowej.

Umowa sprzedaży gospodarstwa rolnego zawarta między rodzicami a synem nie będzie uprawniała do skorzystania ze zwolnienia od podatku rolnego.

Z kolei nabycie gruntów rolnych w drodze darowizny w ogóle nie daje prawa do skorzystania ze zwolnienia w podatku rolnym.

W naszym przypadku sprzedaż i darowizna gospodarstwa rolnego z rodziców na dziecko nie rodzi obowiązków podatkowych. Konieczna będzie jedynie opłata podatku rolnego.

Opr. na podstawie artykułu „Jak korzystnie przekazać gospodarstwo rolne?” autorstwa mec. Wojciecha Lignowskiego, Wielkopolska Izba Rolnicza

Polska bez 1 mln ha zbóż? Czytaj nasz raport.

Dziedziczenie majątku, dziedziczenie długów