Dziedziczenie majątku, dziedziczenie długów

Dziedziczenie majątku, dziedziczenie długów Na czym polega spadkobranie? Jakie prawa ma osoba otrzymująca spadek? Co podlega dziedziczeniu? Czy można odrzucić spadek, zapisany testamentem? Oto tekst adw. Krzysztofa Weremczuka na łamach Agrokonsument.pl

Wiedza dotycząca zasad dziedziczenia jest niezwykle istotna przy prowadzeniu agrobiznesu. Jest to wiedza potrzebna nie tylko kolejnym pokoleniom młodych rolników, ale także i tym osobom, które planują zakończenie aktywności zawodowej i przekazanie gospodarstwa rolnego lub innego majątku w ręce kolejnych pokoleń.

W polskim prawie podstawowe związane z dziedziczeniem majątku zostały zawarte w kodeksie cywilnym, czyli w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. (KC). Przepisy tam zawarte regulują przede wszystkim:

• jaki majątek podlega dziedziczeniu;
• kto jest uprawniony do dziedziczenia;
• w jakich częściach dziedziczą uprawnione osoby oraz
• jakie są prawa i obowiązki spadkobierców.

Kto dziedziczy majątek?

W sprawach dotyczących dziedziczenia istotne są też przepisy kodeksu postępowania cywilnego (ustawa z 17 listopada 1964 roku „kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami), które zawierają procedury ustalania:

• kto jest spadkobiercą;
• jaka część spadku mu przysługuje;
• w jaki sposób odbywa się stwierdzenie kto jest spadkobiercą i jakie części spadku mu przysługują, ewentualnie
• jak należy podzielić konkretne aktywa wchodzące w skład spadku.

Jakie perspektywy dla europejskiego rolnictwa na 2023-35? Raport DG AGRI: rolniku, szykuj się na zmiany!

Co podlega dziedziczeniu?

W sprawach dziedziczenia najważniejsze jest ustalenie, co w ogóle podlega dziedziczeniu, czyli co składa się na tzw. spadek. Jako spadek rozumiemy ogół praw i obowiązków, które są dziedziczone po śmierci spadkodawcy. W skład spadku wchodzi przede wszystkim majątek spadkodawcy, tj.:

• gospodarstwo rolne;
• nieruchomości (np. działki budowlane, lokale w budynkach wielolokalowych);
• ruchomości;
• udziały we współwłasności;
• akcje lub udziały w spółkach;
• udziały w spółdzielniach, itd.

W skład spadku mogą wchodzić także różne nietypowe aktywa, takie jak np.:

• prawo do zwrotu nadpłaconego podatku;
• prawo do środków zgromadzonych na funduszach emerytalnych;
• służebności gruntowe;
• prawa do znaków towarowych;
• wierzytelności (np. wierzytelności pieniężne czy prawo do otrzymania zapłaty za dostarczony towar).

Po co rolnikowi teledetekcja satelitarna?

Spadek to także zobowiązania

Niestety, spadek to nie tylko same aktywa i wartości pieniężne. Bywa, że ciesząc się spadkiem po wuju – w chwili otwarcia spadku dowiadujemy się, że… dziedziczymy długi. Do spadku wchodzą więc wszystkie zobowiązania, za które odpowiedzialny był spadkodawca.

Zobowiązania te mogą wynikać z różnych tytułów i mieć różny charakter. Mogą to być zobowiązania do zapłaty wynikające z zawartych umów (umowy kredytowe, pożyczki, leasing, umowy kupna, itp.) bądź wynikające z innych okoliczności, np. obowiązek naprawienia wyrządzonej komuś szkody. Mogą to być także zobowiązania o charakterze niepieniężnym, takie jak obowiązek dostawy określonej ilości towaru, obowiązek wykonania usługi na czyjąś rzecz.

W niektórych przypadkach może się niestety zdarzyć, że zobowiązania spadkowe przekraczają wartość majątku spadkowego, a zatem dziedziczenie takiego spadku będzie niebezpieczne dla spadkobierców. Spadkobierca, czyli osoba na którą przechodzą prawa i obowiązki zmarłego wskazana w testamencie lub powołana z ustawy.

DN Green, Dębionek: wiarygodny serwis Riela Polska

Dziedziczenie testamentowe

Dziedziczenie, czyli nabycie w/w praw i obowiązków następuje na mocy testamentu spadkodawcy. Ma też miejsce przez dziedziczenie ustawowe, w momencie niepowołania spadkobierców lub odmowy wszystkich wskazanych w testamencie. Zagadnienie dziedziczenia ustawowego jest obszerne.

Dziedziczenie ustawowe nie obejmuje małżonków w separacji lub przy wniesionym wniosku o rozwód z winy spadkobiercy. Testament, czyli dokument zawierający wolę testatora, ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Może go sporządzić osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Istnieje także możliwość wydziedziczenia w testamencie małżonka, rodziców lub zstępnych spadkodawcy. Warunek: sytuacje określone w art. 1008 KC, poprzez zawarcie wskazania w treści testamentu. Wydziedziczenie polega na pozbawieniu w/w osób prawa do zachowku. Przyczynami tego działania mogą być tylko:

• postępowanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, wbrew woli spadkodawcy;
• umyślne przestępstwo albo rażąca obraza czci względem spadkodawcy lub najbliższych mu osób;
• niedopełnienie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.

Spadek tylko dla żywych

Jednocześnie przyczynę tą należy wskazać w testamencie, chyba że testator przebaczył osobie, którą chciał wydziedziczyć. Spadkobiercą nie może być osoba, która nie żyje w chwili otwarcia spadku. Wyjątkiem od tej zasady jest dziecko poczęte, pod warunkiem jego żywego urodzenia. Spadkobiercę można uznać za niegodnego w oparciu o art. 928 KC, jeśli:

• dopuścił się przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
• podstępem lub groźbą nakłonił testatora do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu tych czynności;
• umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

Spadkodawca ma możliwość ustanowienia jednej lub kilku osób do całości albo wyznaczonej części testamentu. Należy pamiętać, że w momencie gdy nie określono, kto ile dziedziczy, spadkobiercy dziedziczą w równych częściach, a spadkobierca niegodny zostaje wyłączony z dziedziczenia całkowicie.

Raport NIK o ukraińskim zbożu: pełnomocnik-widmo Kowalczyka i konwoje KAS pod publiczkę

Czy można odrzucić spadek?

Spadkobierca powołany do dziedziczenia ma 3 możliwości:

• odrzucenie spadku;
• przyjęcie proste, czyli przyjęcie bez ograniczenia odpowiedzialności za długi;
• przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza, czyli przyjęcie z ograniczeniem odpowiedzialności.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu może być złożone w ciągu 6 miesięcy od powołania do spadku. Jego brak oznacza przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza, czyli spadkobierca odpowiadać będzie za ewentualne długi spadkowe tylko do wyznaczonej kwoty. Takie oświadczenie składa się przed sądem albo notariuszem, ustnie lub na piśmie z poświadczonym podpisem.

Po odrzuceniu spadku zostaje się wyłączonym z dziedziczenia, natomiast spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części.

Krzysztof Weremczuk

Zaskarżenie koła łowieckiego, które odmawia szacowania szkód

Co ma rolnik do gospodarki CO2?

Opieszałość kół łowieckich nie jest bezkarna

Artykuł nie stanowi porady prawnej – swój przypadek skonsultuj ze specjalistą.