VAT, skarbówka, zachowek i dziedziczenie: uniknij kłopotów w sukcesji majątku gospodarstwa i firmy
Do naszej redakcji docierają pytania właścicieli gospodarstw rolnych i firm, którzy myślą o przekazaniu majątku swym dzieciom przy przejściu na emeryturę. Zwykle wtedy wychodzą „niespodzianki” podatkowe. Oto nasze porady, część 1. Agrokonsument.pl
Pytanie rolnika brzmi: Mam 70 lat, pobieram emeryturę z ZUS. Posiadam 44 ha własne i 16 ha dzierżaw ustnych. Działam jako rolnik na zasadach ogólnych VAT, który rozlicza mi księgowa. Część maszyn na VAT ma mniej niż 5 lat, w tym opryskiwacz za 150 tys. zł, agregat uprawowy etc.
Chciałbym już przekazać część gospodarstwa dziecku, ale nie chcę mieć kłopotów z urzędem skarbowym.
Rolnik ma 3 córki, które porozumiały się ze sobą i zgadzają się, że to, co im ojciec przekaże, weźmie najmłodsza z nich.
Każda ma swój niezależny dom i swoje życie. Nie chcą ojcowizny, poza najmłodszą.
Czy siostry muszą zawrzeć pisemne porozumienie, aby na przyszłość nie próbowały – po śmierci rolnika – dzielić majątku na nowo?
Dodatkowe wątpliwości – pyta rolnik:
- Czy mam najmłodszej przekazać całość?
- Czy za dożywocie? Dodam, że ona i jej mąż nie mają kwalifikacji rolniczych.
- Jak w tej sytuacji przekazać ten majątek, aby dostał się on najmłodszej córce?
Niezależnie od tego, rolnik chce sobie zostawić 15 ha dzierżaw od sąsiadów i na nich pracować. Sprzęt chce zachować.
- Jak rozpisywać usługi uprawowe na córki polu w świetle VAT?
- Czy może dziecku wykonywać usługi bezpłatnie i bez VAT?
- Czy jego córka może kupować paliwo z dopłatą i wlewać je do ciągników ojca w celu wykonania u niej usługi?
- Czy może rolnik powinien sobie zostawić np. 1 ha gruntu i dom?
- Czy gdy tak zrobi, będzie mógł wydzierżawić córce i zięciowi kawałek z tego terenu pod budowę silosu na zboże?
- Jak ma rozliczyć środek trwały po wykorzystaniu VAT? Za zakup części, remontów?
- Kiedy i jak może następcy użyczyć kawałek działki na posadowienie magazynu na zboże?
Zaczynamy odpowiadać stopniowo. VAT.
Przedstawiony problem jest wielowarstwowy i dotyczy nie tylko obszaru VAT, ale też kilku innych ustaw.
Przekazanie gospodarstwa córce w omawianym przypadku darowizną jest zgodne z Kodeksem cywilnym. Nie dochodzi tutaj do realizacji zapisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (KRUS), a rolnik ma nabyte prawa emerytalne z ZUS.
Rolnik rozważa, czy darować gospodarstwo w całości lub darować tylko własny majątek i pozostawić sobie 15 ha dzierżaw i dalej prowadzić działalność rolniczą.
W przypadku przekazania całego gospodarstwa, dochodzi do zbycia całego majątku podatnika czynnego. To zgodne jest z art. 6 ust. 1 Ustawy VAT i nie jest objęte przepisami VAT.
Art. 6. Przepisów ustawy nie stosuje się do:
1) transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (…).
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem organów skarbowych, przy takim zbyciu zasadnicze znaczenie ma status podatkowy VAT nabywcy.
Jeśli w dniu nabycia gospodarstwa (podpisania aktu notarialnego) nabywca złożył co najmniej zgłoszenie rejestracyjne VAT-R lub już jest podatnikiem czynnym, transakcja nie rodzi żadnych skutków podatkowych po stronie zbywcy.
Rolnictwo węglowe: Väderstad Components zwiększa moce produkcyjne
Nadal będzie sprzedaż opodatkowana
Nabywca będzie nadal kontynuował działalność rolniczą opodatkowaną. Jeśli nabywca nie ma zamiaru być podatnikiem czynnym – czyli utrzyma status rolnika ryczałtowego – to zbycie na jego rzecz całego gospodarstwa podatnika czynnego będzie traktowane jako darowizna składników majątku używanego do sprzedaży opodatkowanej,.
Ten majątek nadal będzie wykorzystywany do sprzedaży zwolnionej i dlatego będzie podlegać opodatkowaniu VAT w formie korekty, zgodnie z art. 91.
Obowiązek zapłaty korekty w tym przypadku ciąży formalnie na nabywcy.
Z punktu widzenia VAT nie ma znaczenia, czy zbycie gospodarstwa nastąpi na rzecz córki, na rzecz zięcia lub na ich obojga, do ich majątku wspólnego.
Ciąg dalszy w następnym tekście.
Niniejszy materiał nie stanowi porady prawnej.
VAT, skarbówka, zachowek i dziedziczenie: uniknij kłopotów w sukcesji cz. 2
