VAT, skarbówka, zachowek i dziedziczenie: uniknij kłopotów w sukcesji cz. 2
Do naszej redakcji docierają pytania właścicieli gospodarstw rolnych i firm, którzy myślą o przekazaniu majątku swym dzieciom przy przejściu na emeryturę. Zwykle wtedy wychodzą „niespodzianki” podatkowe. Oto nasze porady, część 2. Agrokonsument.pl
Kontynuujemy odpowiedzi na pytania naszego Czytelnika. Przypomnijmy, że pobiera emeryturę z ZUS. Ma 44 ha własne i 16 ha dzierżaw ustnych. Jest vatowcem, chce przekazać część gospodarstwa dziecku. Część pierwsza – tutaj.
VAT, skarbówka, zachowek i dziedziczenie: uniknij kłopotów w sukcesji majątku gospodarstwa i firmy
Warianty opodatkowania VAT
Z punktu widzenia VAT, można rozważyć następujące warianty dla ww. przypadku:
a) Przekazanie całego gospodarstwa następcy, który jest (będzie) podatnikiem czynnym i zaprzestanie działalności rolniczej przez zbywcę – nie ma żadnych skutków VAT poza obowiązkiem złożenia przez zbywcę deklaracji zamykającej VAT-Z.
b) Przekazanie całego gospodarstwa następcy, który nie jest (nie będzie) podatnikiem czynnym i zaprzestanie działalności rolniczej przez zbywcę – zbywca ma obowiązek naliczyć korektę od towarów pozostałych na dzień zbycia, a formalnie korektę ma obowiązek zapłacić nabywca.
Zbywca ma obowiązek złożenia deklaracji VAT-Z. W omawianym przypadku obowiązek korekty będzie dotyczyć środków trwałych ruchomych (maszyn) o wartości nabycia ponad 15 tys. zł netto i wykorzystywanych do sprzedaży opodatkowanej mniej niż 5 lat.
Korektę nalicza się za każdy rok wykorzystywania środka trwałego do sprzedaży zwolnionej, licząc po 1/5 podatku VAT odliczonego po zakupie, za każdy rok. Zapłata korekty za tę grupę środków trwałych, po 1/5, jest płatna w terminie płatności za pierwszy okres rozliczeniowy w następnych latach po nabyciu gospodarstwa (25 luty lub 25 kwiecień przy rozliczeniu kwartalnym VAT).
Jeśli w gospodarstwie na dzień zbycia pozostają środki trwałe o wartości jednostkowej poniżej 15 tys. zł i nie starsze niż 12 miesięcy oraz zapasy, stado, produkcja polowa w toku itp., korektę nalicza się jednorazowo. To kwota 100% odliczonego VAT i odprowadza na konto urzędu skarbowego w terminie rozliczenia VAT w następnym okresie rozliczeniowym.
Agrotechnica 2023: złoto za kombajn New Holland + 17 srebrnych medali
Jeśli w gospodarstwie na dzień zbycia pozostają budynki i budowle, w stosunku do których przysługiwało prawo obniżenia podatku należnego o naliczony VAT lub są to budynki lub budowle modernizowane (remontowane), w wyniku czego ich wartość wzrosła o co najmniej 30%, korektę w wysokości 1/10 VAT odliczonego nalicza się za każdy rok wykorzystywania do sprzedaży zwolnionej.
c) Przekazanie gospodarstwa jak w pkt. a) i b) i prowadzenie nadal działalności rolniczej na dzierżawionych gruntach.
Tu zbywca gospodarstwa może utrzymać status podatnika czynnego VAT pod warunkiem dokonywania zakupów opodatkowanych i sprzedaży opodatkowanej.
Nie składa w takim przypadku deklaracji VAT-Z. Jeśli zbywca chce powrócić do zwolnienia (do ryczałtu VAT) po przekazaniu gospodarstwa następcy, powinien złożyć deklarację VAT-R i zaznaczyć opcję w pozycji C1.
Ustawa tak to precyzuje: podatnik będzie korzystał (korzysta) ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy.
d) Przekazanie wszystkich gruntów rolnych i pozostawienie sprzętu rolniczego (majątku podatnika czynnego) do prowadzenia dalszej działalności rolniczej zbywcy.
Biorąc pod uwagę, że zostanie przekazana powierzchnia 44 ha, należy ustalić, czy takie przekazanie jest w trybie art. 6 ust. 1, czyli dojdzie do przekazania tzw. zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Uwaga, art. 2 ust. 27e za zorganizowaną część przedsiębiorstwa – rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych. Do tego dochodzą zobowiązania, przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
W tym celu należy wystąpić o indywidualną interpretację podatkową do właściwej terytorialnie Izby Skarbowej, na formularzu ORD-IN. Jeśli interpretacja potwierdzi, że planowane przekazanie gospodarstwa spełnia kryterium przekazania zorganizowanej części przedsiębiorstwa, to zbycie odbędzie się poza ustawą VAT, bez skutków podatkowych.
To odpowiada działaniom, określonym w pkt. a) i b). Jeśli Izba nie potwierdzi, że zbyciu podlega zorganizowana część przedsiębiorstwa, wówczas mają zastosowanie przepisy o opodatkowanej darowiźnie składników majątkowych podatnika czynnego, w trybie art. 7 ust. 2 Ustawy VAT.
Dotyczy to tylko tych składników majątkowych, w stosunku do których przysługiwało prawo odliczenia VAT.
Twarda nakładka uprawowa Marathon Edge Väderstad: coś na ekoschematy
Darczyńca płaci VAT
Obowiązek zapłaty VAT od takiej darowizny spoczywa na darczyńcy – czynnym podatniku VAT. Po tym darczyńca może kontynuować działalności opodatkowaną z wykorzystaniem pozostałego majątku. Należy zaznaczyć, że darowizna i dzierżawa gruntu rolnego na cele rolnicze korzysta ze zwolnienia z VAT.
Dom mieszkalny nie jest składnikiem majątku podatnika czynnego VAT, zatem zbywca gospodarstwa może nim swobodnie dysponować, w tym nie przekazywać go następcy gospodarstwa rolnego.
e) Świadczenie nieodpłatne usług rolniczych najbliższej rodzinie przez podatnika czynnego.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt. 2) (…) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika) – takie czynności są opodatkowane VAT.
Jeśli będą to usługi rolnicze, stawka VAT wyniesie 8%, inne – 23%. Podatnik VAT ma tutaj obowiązek samoopodatkowania, tj. ma obowiązek jednostronnego ustalenia wartości netto takiej usługi oraz naliczenia VAT, następnie wpisania transakcji do ewidencji VAT i wykazania jej w JPK-7 VAT.
Wartość netto takiej usługi może być ustalona wg faktycznie poniesionych kosztów przez usługodawcę albo wg cen rynkowych usług, co preferują urzędy skarbowe. W przypadku, gdy następca jest podatnikiem czynnym, warto rozważyć wystawienie faktury VAT i rozliczenie obustronne podatku naliczonego i należnego.
Nasz bohater (podatnik czynny VAT) po przekazaniu gospodarstwa córce, a świadczący jej usługi, będzie musiał rozliczać VAT.
Użyczanie maszyn a VAT
f) Użyczanie maszyn i urządzeń z majątku czynnego podatnika VAT.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 1 (…) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych) – taka czynność jest opodatkowana VAT stawką 23%, ponieważ nie jest to działalność rolnicza.
Podatnik VAT ma tutaj obowiązek samoopodatkowania, tj. ma obowiązek jednostronnego ustalenia wartości netto takiej usługi oraz naliczenia VAT, następnie wpisania transakcji do ewidencji VAT i wykazania jej w JPK-7 VAT.
Wartość netto takiego użyczenia może być ustalona wg faktycznie poniesionych kosztów przez usługodawcę albo wg cen rynkowych podobnych usług, co preferują urzędy skarbowe. Przy użyczeniu nie ma możliwości wystawienia faktury VAT dla korzystającego z użyczenia.
Część pierwsza tekstu – kliknij tutaj.
Niniejszy materiał nie stanowi porady prawnej.
