Jak rolnik może rozliczać się z podatku VAT cz. 2. Czynny podatnik VAT

W poprzednim artykule omówiliśmy zagadnienie rolnika ryczałtowego, czyli podatnika wystawiającego faktury VAT-RR oraz otrzymującego zryczałtowany zwrot podatku. Teraz zajmiemy się rolnikiem, który posiada status czynnego podatnika VAT. Wyjaśnia Bartosz Modrzejewski z kancelarii Kraftax.

Rolnik ma możliwość zrezygnowania ze statusu rolnika ryczałtowego i przejścia na zasady rozliczania podatku VAT, które obowiązują również innych przedsiębiorców. Istnieją także okoliczności, w których status rolnika ryczałtowego można połączyć ze statusem podatnika VAT czynnego.

Takowe zdarzenie może okazać się przydatne w praktyce dla rolników, którzy rozszerzają swoją działalność o usługi niezwiązane bezpośrednio z rolnictwem a jednocześnie chcą zachować wszystkie przywileje przewidziane dla rolników ryczałtowych.

Jak rolnik może rozliczać się z podatku VAT cz. 1. Rolnik ryczałtowy

Rolnik jako czynny podatnik VAT – konsekwencje

Rolnik po rejestracji jako czynny podatnik VAT traci prawo do przywilejów zarezerwowanych dla rolników ryczałtowych. Nie może:

• wystawiać faktury VAT-RR;
• ubiegać się o zryczałtowany zwrot VAT z tytułu sprzedaży produktów rolnych od czynnych podatników VAT.

Uzyskuje za to możliwość odliczenia podatku VAT, który został przez niego zapłacony przy dokonywaniu zakupów na potrzeby swojej działalności. Oznacza to, że rolnik może pomniejszyć swój podatek należny o podatek VAT naliczony.

Podatek należny powstaje przy sprzedaży swoich produktów czy usług.

Podatek naliczony jest zapłacony przy zakupach towarów i usług z zewnątrz. Warunkiem niezbędnym do powyższego odliczenia jest m.in. posiadanie faktur VAT czy prowadzenie ewidencji sprzedaży i zakupów.

W zależności, czy podatek VAT należny będzie większy czy mniejszy od podatku VAT naliczonego, rolnik odpowiednio będzie musiał zapłacić różnice do urzędu skarbowego lub uzyskać jej zwrot.

Przykład: Pani Marta, rolniczka, po zarejestrowaniu się jako czynny podatnik VAT, rozpoczyna sprzedaż maszyn rolniczych. Przy zakupie tych maszyn zapłaciła VAT w wysokości 4 tys. zł. Sprzedając je dalej, wystawia fakturę VAT na kwotę 20 tys. zł, doliczając do tego 23% VAT (4600 zł).

Dzięki statusowi czynnego podatnika VAT, Pani Marta może odliczyć VAT naliczony przy zakupie maszyn (4 tys. zł) od VAT należnego ze sprzedaży (4600 zł). Zatem, uzyska zwrot od urzędu skarbowego w wysokości: 4 600 zł – 4000 zł = 600 zł.

Natomiast co do obowiązków podatnika VAT czynnego to jest on zobowiązany do:

• wystawiania faktur VAT za sprzedaż towarów i usług z naliczonym podatkiem VAT;
• prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupów VAT;
• comiesięcznego przesyłania do urzędu skarbowego pliku JPK V7.

Tu istnieje także możliwość rozliczenia kwartalnego; zapłaty podatku (lub uzyskania zwrotu).

Duński farmer nie strajkuje. Szczegóły Green Tripartie Agreement – Zielone Porozumienie Trójstronne

Przejście z ryczałtu na VAT

W celu zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT, rolnik musi złożyć do urzędu skarbowego stosowną dokumentację. Pierwszym z nich jest formularz VAT-R, czyli zgłoszenie rejestracyjne w ramach podatku od towarów i usług.

Na druku tym, podatnik deklaruje swoją rezygnację z przysługującego zwolnienia. Zaznacza, w którym miesiącu danego roku złoży pierwszą deklaracja podatkową VAT.

Niezbędnym drukiem jest także NIP-7. To zgłoszenie identyfikacyjne/zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej będącej podatnikiem, w którym uwzględnia się informacje dotyczące:

• statusu ewidencyjnego,
• danych osobowych,
• danych dotyczących działalności gospodarczej,
• miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz
• numer rachunku bankowego.

Przykład: Pan Jan Kowalski, rolnik prowadzący gospodarstwo rolne w województwie mazowieckim, zdecydował się na rezygnację ze statusu rolnika ryczałtowego i przejście na zasady ogólne rozliczania podatku VAT. W związku z tym musi dopełnić odpowiednich formalności w urzędzie skarbowym. Pan Jan wypełnia formularz VAT-R, zaznaczając rezygnację ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy i deklarując, że jego pierwsza deklaracja VAT zostanie złożona za marzec 2025 roku.

Dokument składa w urzędzie skarbowym właściwym dla swojego miejsca zamieszkania. Ponieważ przejście na VAT wymaga aktualizacji danych w ewidencji podatników, Pan Jan wypełnia formularz NIP-7. W formularzu podaje:

• swoje dane osobowe,
• nowy status podatkowy (czynny podatnik VAT),
• miejsce przechowywania dokumentacji rachunkowej (np. biuro rachunkowe lub adres gospodarstwa),
• numer rachunku bankowego, który będzie wykorzystywany do rozliczeń podatkowych.

Po złożeniu dokumentów w urzędzie skarbowym Pan Jan otrzymuje potwierdzenie rejestracji jako czynny podatnik VAT i od marca 2025 roku zaczyna wystawiać faktury VAT, odliczać podatek naliczony oraz składać comiesięczne deklaracje podatku VAT (ewentualnie raz na kwartał).

Siew punktowy – pszenica i rzepak. Perfekcja Väderstad w gospodarstwie Paluzy

Dwa statusy jednocześnie – rolnik ryczałtowy i czynny podatnik VAT

Podkreślenia wymaga fakt, że jeśli rolnik ryczałtowy rozszerzy swoją działalność o usługi niezwiązane z rolnictwem, takie jak np. prace budowlane, nie będzie mógł w tym zakresie korzystać ze statusu rolnika ryczałtowego. W takim przypadku musi zarejestrować się jako czynny podatnik VAT.

Warto jednak zauważyć, że rolnik nadal może korzystać ze zwolnienia VAT w zakresie działalności rolniczej, jednocześnie rejestrując się jako czynny podatnik VAT w zakresie działalności pozarolniczej.

Przykład: Pan Stefan jest rolnikiem, który prowadzi gospodarstwo rolne i sprzedaje swoje produkty (zboża, warzywa) bez VAT, korzystając z statusu rolnika ryczałtowego.

Postanawia jednak rozszerzyć swoją działalność o świadczenie usług budowlanych – będzie budować domki letniskowe na wynajem. Aby świadczyć usługi budowlane, Pan Stefan musi zarejestrować się jako podatnik VAT czynny, ponieważ usługi budowlane nie są zwolnione z VAT.

Pan Stefan będzie więc równocześnie rolnikiem ryczałtowym (w zakresie sprzedaży produktów rolnych) oraz podatnikiem VAT czynnym (w zakresie usług budowlanych).

Rolnik ryczałtowy: czytaj tutaj.

Bartosz Modrzejewski

Konsultant podatkowy w kancelarii Kraftax

Powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej – swój przypadek skonsultuj ze specjalistą.

Podstawa prawna:

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.)

Opodatkowanie działalności agroturystycznej