Pozarolnicza działalność gospodarcza: zbieg ubezpieczenia KRUS i ZUS

Czy prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS? A może można pozostać w KRUS?

ZUS zainteresuje się rolnikiem, gdy ten, oprócz działalności rolniczej, prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Może być to np. świadczenie usług własnym sprzętem rolniczym – odśnieżanie jezdni czy też rekultywacja terenów zieleni itp.

Co zrobić, aby pozostać w KRUS?

Nie każdy rolnik lub domownik, który rozpocznie pozarolniczą działalność jest od razu objęty ubezpieczeniem w ZUS.

Rolnik (lub domownik), który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać pod KRUS, jeżeli:

• podlegał ubezpieczeniu w KRUS w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego;
• złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy jej prowadzeniu;
• nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym (nie ma zawartej umowy o pracę);
• nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
• kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza określonej kwoty granicznej. O ile taka działalność była prowadzona. Za 2021 r. to kwota 3604 zł.

Rozpoczęcie działalności rolniczej a KRUS

Zgodnie z przepisami KRUS, za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także:

• wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie okresowo zawieszono;
• zmianę rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD);
• działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Polski przez osoby fizyczne na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców.

Uwaga na obowiązki informacyjne

Jednym z warunków, które rolnik powinien spełnić, jeżeli chce nadal opłacać składki KRUS jest dopełnienie tzw. obowiązków informacyjnych.

Do KRUS trzeba złożyć oświadczenie o nieprzekroczeniu kwoty granicznej podatku dochodowego od przychodów z działalności gospodarczej. Dokument ten składa się do 31 maja.

Trzeba pamiętać o tej dacie co roku, w kolejnych latach prowadzenia działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu takiej działalności.

Jest też wymóg, że oświadczenie o nieprzekroczeniu kwoty granicznej podatku dochodowego od przychodów z działalności gospodarczej składa się w ciągu 14 dni od dnia:

• rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli w minionym roku rolnik prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą;
• wznowienia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie rolnik zawiesił na jakiś czas, jeżeli w minionym roku prowadził taką działalność;
• dokonania zmiany rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności, jeżeli w minionym roku prowadził taką działalność.

W przypadku rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej przez rolnika, ma on 14 dni na złożenie oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia w KRUS. Rolnik ma również 14 dni, aby zgłosić w KRUS wszystkie okoliczności mające wpływ na podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników i zmianę tych okoliczności.

Niedochowanie terminów może pozbawić rolnika prawa do ubezpieczeń w KRUS.

W takim przypadku rolnik może złożyć wniosek o przywrócenie terminu. Musi jednak udowodnić, że opóźnienie nastąpiło np. z przyczyn losowych.

Wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej – składka KRUS

Prowadząc dodatkowo pozarolniczą działalność gospodarczą, rolnik będzie zobowiązany do opłacania miesięcznej składki podstawowej na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Wysokość składki? Podwójna!

Pozostałe składki KRUS na ubezpieczenia:

• wypadkowe;
• chorobowe;
• macierzyńskie;

będą opłacane w pojedynczej wysokości. Tak samo, jak dla osób nieprowadzących pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podsumowanie

Rolnik, który prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, może pozostać przy ubezpieczeniu w KRUS. Warunek: musi dopilnować formalności. Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności będzie zobowiązany do opłacania miesięcznej składki podstawowej na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w podwójnej wysokości.

Brak spełnienia wszystkich przesłanek spowoduje natomiast po stronie rolnika obowiązek rejestracji do ubezpieczeń w ZUS.

Artykuł powstał w kancelarii Tax Advisers Group, obecnie Kraftax

Artykuł nie stanowi porady prawnej – swój przypadek skonsultuj ze specjalistą.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2021.266 t.j.) Stan prawny na 01.04.2022 r.