12 - 03 - 2022
Fot. dr Piotr Łuczak, Agrokonsument.pl

Rażąca niewdzięczność: odwołanie darowizny gospodarstwa rolnego

Córka nie chce prowadzić dalej gospodarstwa rolnego, ale je sprzedać. Czy to rażąca niewdzięczność, która pozwoli odwołać darowiznę? Oto pytanie z życia w Agrokonsument.pl

 

 

Trzy lata temu, aby przejść na emeryturę, darowałem wraz z żoną całe gospodarstwo rolne córce. Założyłem, że będzie prowadziła w nim produkcję rolną razem z bratem. Nasz syn nie mógł go dostać, gdyż posiadał długi i istniało ryzyko, że komornik mu wszystko zabierze.

 

Dzieci współpracowały zgodnie przez dwa lata. Potem córka oświadczyła – za namową swojego męża – że nie chce już prowadzić dalej gospodarstwa i ma zamiar je sprzedać. Próbowaliśmy ją odwieźć od tego pomysłu, chcąc przekonać, żeby gospodarstwo zostało „w rodzinie”, wszak to ojcowizna.

 

Córka nie chce o tym słyszeć. Czytaliśmy, że jest szansa na odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności. Zastanawiamy się z żoną, czy możemy z takiej opcji skorzystać – pyta Czytelnik. Poniżej w Agrokonsument.pl odpowiedź adw. Łukasza Opalińskiego.

 

Co to jest rażąca niewdzięczność

 

Rażąca niewdzięczność może stanowić faktyczną podstawę odwołania zarówno darowizny wykonanej, jak i niewykonanej. Rażąca niewdzięczność to zachowanie się obdarowanego. Polega na działaniu lub zaniechaniu skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy. Ten, oceniając rzecz rozsądnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę.

 

Nie da się sformułować zamkniętego katalogu okoliczności uzasadniających odwołanie darowizny. Należy każdorazowo badać i oceniać okoliczności sprawy, czy postawa obdarowanego może być uznana za rażąco niewdzięczną.

 

PZU, Generali i HV: najwięksi ubezpieczyciele agro w Polsce

 

Wśród przykładów czynów świadczących o rażącej niewdzięczności obdarowanego wymienia się w szczególności nieudzielenie pomocy osobom starszym i wsparcia w chorobie. Naganne jest też naruszenie czci lub nietykalności cielesnej, pobicie czy ciężkie znieważenia. Także rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy.

 

Czyny dowodzące niewdzięczności muszą świadczyć o znacznym nasileniu złej woli obdarowanego. Odwołania darowizny nie uzasadnia dopuszczenie się przez obdarowanego takich czynów, które w danych okolicznościach i warunkach nie wykraczały poza zwykłe przypadki życiowych konfliktów.

 

Procedura odwołania darowizny

 

Odwołanie darowizny następuje w formie pisemnego oświadczenia darczyńcy, które wywołuje skutki prawne z chwilą jego doręczenia obdarowanemu. Jest ono wymagane dla celów dowodowych. W oświadczeniu należy:

 

• wskazać przyczyny odwołania darowizny oraz
• wezwać obdarowanego do dokonania w wyznaczonym terminie czynności koniecznych do przeniesienia prawa własności przedmiotu darowizny z powrotem na obdarowującego.

 

Samo złożenie oświadczenia o odwołaniu darowizny nie powoduje takiego skutku.

 

Przeniesienie własności nieruchomości musi nastąpić w formie aktu notarialnego. Darczyńca powinien wskazać obdarowanemu kancelarię notarialną i termin sporządzenia aktu notarialnego zawierającego oświadczenie o zwrotnym przeniesieniu prawa własności. Jeżeli obdarowany nie złoży takiego oświadczenia, to następnym krokiem jest wytoczenie powództwa o nakazanie mu przez sąd dokonania tej czynności. W trakcie procesu sąd ustali i oceni, czy zachodziły przesłanki odwołania darowizny oraz czy darczyńca skutecznie darowiznę odwołał.

 

Tylko wyjątkowe przypadki

 

Nie każdy spór i nie każdy objaw zachowania sprzecznego z wolą darczyńcy uzasadnia twierdzenie o dopuszczeniu się przez obdarowanego rażącej niewdzięczności. Nawet obiektywne istnienie przejawów niewdzięczności nie ma jeszcze właściwego znaczenia.

 

Obdarowany staje się właścicielem danej rzeczy.

W tym przypadku córka stała się pełnoprawnym właścicielem gospodarstwa. Ma ona prawo decydować o nim wedle własnej woli. Nie jest też związana wskazówkami rodziców co do prowadzenia gospodarstwa.

Tu nie ma mowy o rażącej niewdzięczności, a więc również podstaw do odwołania darowizny.

 

Dzierżawa, użyczenie zamiast darowizny

 

Uwaga. W każdym przypadku „przepisywania” gospodarstwa na dzieci czy na inne osoby bliskie warto podchodzić z rozwagą. Czasami zamiast darowizny wystarczy zawrzeć zwykłą umowę dzierżawy lub użyczenia. To pozwoli rodzicom przejść na pełną emeryturę. A dodatkowo daje im kontrolę właścicielską nad majątkiem.

 

Adw. Łukasz Opaliński

 

Artykuł nie stanowi porady prawnej – swój przypadek skonsultuj ze specjalistą.

 

Zbigniew Ohler: ceny zbóż i kukurydzy będą wysokie do 2023

 

Łukasz Opaliński
Adwokat, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzi własną kancelarię adwokacką, świadcząc usługi prawne skierowane do firm i podmiotów indywidualnych.  
przeczytaj inne artykuły tego autora
Wydrukuj
PILNE !
Zobacz podobne:

Inni przeczytali również: