Ukraina, jej rolnictwo i żywność: wstrząsający raport FAO
Ukraina nie dostarczy w tym sezonie 1/3 światowych zasobów słonecznika, a połowę areału swej pszenicy ma pod ostrzałem Rosji! Agrokonsument.pl dotarł do najnowszego raportu Narodów Zjednoczonych FAO.
Podstępna agresja Rosji na Ukrainę to nie tylko tragedia ludzi. To także celowe niszczenie dorobku pokoleń i potencjału żywnościowego tego kraju.
Choć głód mieszkańcom Ukrainy w żadnym wypadku nie grozi, to jednak FAO – Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa bije na alarm. Oto fragmenty najnowszego raportu z 25 marca br.
Żywności wystarczy, gorzej z dostępem do niej
Nie ma istotnych problemów z dostępnością podstawowych produktów rolnych na Ukrainie. Na początku wojny dostępne zapasy zboża na Ukrainie wynosiły około 114% szacowanego rocznego zapotrzebowania w tym kraju, głównie ze względu na wysoki poziom zapasów kukurydzy.
Przed inwazją na Ukrainę pozostało jeszcze do wyeksportowania 7 mln ton pszenicy i 12 mln ton kukurydzy, a krajowe zapasy zboża były wyższe niż w 2021 roku.
Średnie zużycie ziarna – pszenicy, żyta, jęczmienia i kukurydzy – na głowę mieszkańca Ukrainy w latach 2015-2021 wynosiło 131 kg rocznie. Dlatego tylko 19 mln ton wystarczyłoby na ponad trzyletnie średnie krajowe zużycie.
Elewatory i ziarno
Całe szczęście, że większość kluczowych silosów i magazynów zbożowych jest w rękach Ukraińców. Niestety, połączenia kolejowe zostały uszkodzone.
Mimo to prawie połowa dostępnej pszenicy jest w elewatorach i gospodarstwach, w rejonach aktywnych walk.
To obwody: doniecki, kijowski, ługański, mikołajowski, chersoński i czernihowski.
Paliwo dla rolnika na Ukrainie
Ukraina jest w dużym stopniu uzależniona od importu paliw. Niestety, ok. 70 procent importu benzyny i oleju napędowego importuje z Rosji i Białorusi.
Dostępność paliwa jest kluczowym utrudnieniem w wiosennym sezonie. Pomimo aktywnych działań rządu Ukrainy mających na celu złagodzenie niedoborów paliwa, braki paliwa nie pozwolą powszechnie wjechać w pole.
By ulżyć rolnikom, Kijów zniósł czasowo akcyzę na paliwo i obniżył stawkę VAT do 7 procent.
Tylko jedna piąta z prawie 1300 dużych przedsiębiorstw rolniczych, które wzięły udział w sondażu przeprowadzonym przez ukraiński rząd w połowie marca br., ma wystarczającą ilość paliwa, aby rozpocząć siew.
Środki do produkcji rolnej
Gotowość do prowadzenia upraw tej wiosny na Ukrainie jest zagrożona ze względu na słabą dostępność środków produkcji rolnej:
#Materiał siewny
W tym roku Ukraina ma tylko 58% potrzebnej ilości nasion. Według wstępnych szacunków, może wystąpić pewien niedobór nasion kukurydzy i słonecznika.
Głównym ograniczeniem jest logistyka i transport nasion z magazynów do miejsc, w których mają być zasiane.
#Nawozy azotowe
Brakuje połowy potrzebnej ilości nawozów. Choć Ukraina jest znaczącym producentem nawozów azotowych i wytwarza ich 5 mln ton rocznie, to jednak ich import stanowi około jednej trzeciej zapotrzebowania. Resztę importuje z następujących krajów:
- Białoruś – dostarcza 46% nawozów;
- Gruzja, Uzbekistan i Kazachstan – 37%;
- Polska – 17%.
Rodzima ukraińska produkcja nawozów jest zagrożona. W niektórych rejonach została zamknięta, czasami z powodu braku gazu.
#Inne środki produkcji rolnej
Niedobór innych środków ochrony roślin może w nadchodzących miesiącach zmniejszyć plony zbóż na Ukrainie.
Według wstępnych szacunków, dostawy środków ochrony roślin wynoszą około 40-45% zapotrzebowania. Szczyt importu przypada na okres od lutego do marca.
Wtargnięcie Rosji i zablokowanie infrastruktury portowej w tym okresie zmusiło importerów do skupienia się na zachodnich przejściach granicznych, co doprowadziło do znacznych opóźnień.
#Weterynaria i inwentarz
Zakłócenia w dostawach materiału hodowlanego, leków weterynaryjnych, składników pasz dla zwierząt komplikują pracę ferm wieprzowiny i drobiu.
https://agrokonsument.pl/polska-zboza-kukurydza-rzepak-agrokonsument/
Zboża: 7 mln ha pszenicy
Dla bezpieczeństwa żywnościowego Ukrainy ważne są zboża ozime, głównie pszenica i żyto. Chleb i wyroby piekarnicze stanowiły 17% wydatków gospodarstw domowych na żywność w latach 2020/2021.
Rocznie uprawy ozime stanowią prawie 50% powierzchni zasiewów zbóż i około 40% rocznych zbiorów zbóż.
Na jesieni 2021 ukraińscy rolnicy zasiali 7 mln hektarów pszenicy ozimej, której zbiory mają nastąpić w lipcu-sierpniu 2022 roku.
Szacuje się, że 49% pszenicy ozimej i 38% żyta, które zostaną zebrane w lipcu-sierpniu 2022 roku, znajduje się na terenach okupowanych lub dotkniętych wojną.
Nasiona oleiste – słonecznik
Słonecznik – to eksportowy hit Ukrainy; jest ona jego największym producentem i eksporterem na świecie.
Powierzchnia zasiewów słonecznika na Ukrainie w 2022 roku może być o 35% mniejsza w porównaniu z 2021 rokiem.
Rośliny słonecznika sieje się zwykle w kwietniu, a ich zbiory trwają od połowy września do połowy października. Rejony uprawy tej rośliny to obwody południowe: mikołajowski, chersoński, zaporoski i wschodnie – charkowski, doniecki i ługański. Wszystkie są najbardziej dotknięte szaleństwem Rosjan i ostrzałem z ich broni.
Konflikt oznacza, że w co najmniej dziewięciu obwodach na normalną skalę nie będzie można przeprowadzić wiosennego siewu słonecznika.
Nawet na obszarach, na których nie toczą się działania wojenne, takich jak centralna i zachodnia część kraju, problemy logistyczne, w tym niedobór paliwa i kierowców, pozostają znaczące. To odbije się na siewie słonecznika.
FAO radzi: ale komu?
FAO apeluje, by umożliwić natychmiastowe i bezpieczne wznowienie produkcji rolnej na Ukrainie. Organizacja ds. wyżywienia i rolnictwa uważa, że strony konfliktu „są zobowiązane do przestrzegania protokołów dodatkowych do konwencji genewskich, które stanowią, że nie wolno atakować obiektów niezbędnych do produkcji i dystrybucji żywności, takich jak:
- gospodarstwa rolne,
- rynki,
- systemy wodne,
- młyny,
- miejsca przetwarzania i magazynowania żywności.
Nie wolno niszczyć, atakować ani czynić bezużytecznymi obiektów, które są niezbędne do przetrwania ludności cywilnej, takich jak:
- środki spożywcze,
- uprawy i zwierzęta gospodarskie,
- majątek rolniczy,
- instalacje wody pitnej i prace irygacyjne”.
FAO przypomina, że wsparcie powinno koncentrować się przede wszystkim na wiosennej kampanii siewnej kukurydzy, jęczmienia i innych upraw w 2022 roku, a zwłaszcza na zapewnieniu paliwa do maszyn.
Niezwykle ważne jest, aby zabezpieczyć stojące na polu uprawy zbóż ozimych oraz aby w lipcu i sierpniu można było bezpiecznie i bez przeszkód przeprowadzić zbiory.
Od redakcji: Tyle najważniejsze fragmenty z raportu FAO. Jednak wobec tego, co wyrabiają Rosjanie na Ukrainie, jak zabijają ludność i niszczą nie tylko rolniczy potencjał tego kraju, spore fragmenty najnowszego dokumentu FAO pozostają tylko jałowym i życzeniowym bełkotem.
Piotr Łuczak
Opr. na podstawie Food and Agriculture Organization of the United Nations
